Rys historyczny cmentarza ewangelickiego w Zbeninach
4 maja 1357 roku Wielki Mistrz zakonu krzyżackiego Winrych von Kniprode, nadaje swym wiernym poddanym, szczególnie zasłużonym dla zakonu, dobra o nazwie Sbynin (Zbeniny). Z dóbr tych wydzielono wsie: Krojanty (Crayante), Kłodawa (Clodow), Wielki Zbenin (Grose Sbynin), Mały Zbenin (Cleyne Sbynin). Prawdopodobnie nadano jeszcze jezioro Ostrowite (Osterwitz) (ok.1366) i leżące w pobliżu Powałki. W grupie dziedziców tych dóbr, wymienieni są: Szczepan, Jakub i Jeszka, mieszczanin chojnicki Mateusz z Ornety (niem. Wormditt), poprzednio notariusz na zamku krzyżackim w Człuchowie, Jakub Ruten, oraz sędzia ziemski Jakub[1].
Podział na Wielki i Mały Zbenin, można spotkać jeszcze w dokumentach krzyżackich z 1419 roku. Późniejsza nazwa Zbeniny wskazuje, że w XV wieku doszło do połączenia tych posiadłości i stąd ich jedna, wspólna nazwa obowiązująca do dziś.
Poszczególne wsie posiadali:
Zbeniny – Jakub Ruthen i sędzia ziemski Jakub
Kłodawa – Szczepan, Jakub i Jeszka
Krojanty i rzekomo Powałki – Mateusz z Ornety
Majątek ten dość często zmieniał właścicieli, był więc na przestrzeni kilku wieków w posiadaniu różnych rodów szlacheckich, a później ziemiańskich. W XVI w. właścicielami Zbenin byli Jaruczewscy. W XVII w. podobnie jak większość majątków szlacheckich w bliskiej okolicy Chojnic, znalazł się w rękach Gilsen - Doręgowskich herbu Trąby. W drugiej połowie XVIII w. majątek należał do hrabiego Dobiesława Skórzewskiego z Konarzyn. W XIX wieku majątek miał kilku właścicieli narodowości niemieckiej. W końcu znalazł się w posiadaniu Adolfa Rätha, od którego w 1910 r. na krótko nabył go Leon Janta Połczyński – ziemianin z wsi Wysoka. Następnie posiadłość wykupił Józef Chrzanowski, wcześniej przez pięć lat rządca majątku Sikorskich w Wielkich Chełmach. Dał się poznać w ostatnich latach rządów pruskich jako działacz patriotyczny i niepodległościowy, za co zapłacił życiem w 1939 r. w chojnickiej Dolinie Śmierci. Dwór w Zbeninach zbudowano w 1857 r. Po II wojnie majątek został rozparcelowany[2].
Nie jest znane pochodzenie i data powstania cmentarza ewangelickiego w Zbeninach, mającego korzenie ruchu Luterańskiego, który dotarł na te tereny w roku 1518. Prawdopodobnie nastąpiło to po roku 1618 kiedy proboszczowie chojniccy wrócili do odzyskanej fary w Chojnicach a właścicielem Kłodawy była rodzina Lewald – Jezierskich pochodząca z Jeziorek. Obecny cmentarz pochodzi z II połowy XIX w. Na dostępnych mapach WIG cmentarz pojawia się w roku 1932 i ginie po nim ślad w 1937. Mapa z roku 1893 również nie pokazuje cmentarza jednak jak wiemy, z jedynej tablicy którą udało się rozczytać, jeden z pochówków odbył się już w roku 1885, czyli cmentarz już istniał. Pochówek ten nastąpił po 28 latach od budowy nowego dworu (1857r.), którego właścicielem był Dobiesław Skórzewski. Istnieje bardzo duże prawdopodobieństwo, że cmentarz powstał przy dworze dla potrzeb właścicieli w okresie ich działalności, gdzie chowano zmarłych najbliższej rodziny
Sporządził Andrzej Lorbiecki
na zlecenie Gminnego Ośrodka Kultury w Chojnicach