Kaszuby

Północna części gminy Chojnice wchodzi w skład regionu kulturowego Kaszub.  Zamieszkują tu m.in. Zaboracy – mieszkańcy południowej części Kaszub, czyli Zaborów (Ziemi Zaborskiej).

Nazwa Ziemia Zaborska po raz pierwszy pojawiła się w dokumencie wystawionym przez księcia Polski i Pomorza Władysława I Łokietka z 1299 w Gnieźnie. W dokumencie tym Władysław nadał Mikołajowi Jankowicowi z Kalisza m.in. palatynat in terra Zaborensi, czyli na ziemi zaborskiej.

Nazwa odnosi się do ziem położonych za borami (Tucholskimi). Historycznie ziemia zaborska obejmowała tereny starych parafii Brusy, Wiele i Czersk. Z czasem nazwa objęła także granicę parafii Swornegacie.

W Swornegaciach do dziś zachowały się tradycje i kultura kaszubska. Można tam usłyszeć język kaszubski (w SP w Swornegaciach, jak i we wszystkich szkołach gminy Chojnice, dzieci mogą uczęszczać na lekcje j. kaszubskiego). Widoczne jest kaszubskie rękodzieło: haft, plecionkarstwo, wikliniarstwo, malowanie na szkle, rzeźba. Spuścizna materialna Zaboraków prezentowana jest na ekspozycjach w Kaszubskim Domu Rękodzieła Ludowego w Swornegaciach a specjałów kaszubskiej kuchni (m.in. ciszek, kulanek i ruchanek!) można posmakować w wielu lokalnych restauracjach i barach.

SWORNEGACIE

Swornegacie to niezwykle malownicza wieś kaszubska położona pomiędzy dwoma jeziorami Karsińskim i Witoczno. Cały obszar miejscowości otacza Zaborski Park Krajobrazowy, a w sąsiedztwie roztacza się Park Narodowy Bory Tucholskie. Nazwa miejscowości pochodzi od dwóch słów: swora oznaczającego warkocz spleciony z korzeni sosnowych i gacenie oznaczającego umacnianie brzegów jezior i rzek za pomocą wspomnianych korzeni. Obecną nazwę wsi ustalono w XIX wieku.

Swornegacie mają bogatą historię, sięgającą czasów książąt pomorskich. „Mogą się poszczycić całym szeregiem dokumentów księcia Mestwina i jego następców. Pod tym względem mają Swornegace prym przed wszystkimi miejscowościami powiatu chojnickiego, nawet przed miastem Chojnice” – pisał w „Zaborach” w 1936 roku poeta kaszubski Jan Karnowski. Pierwszą wzmiankę o miejscowości podaje dokument papieża Grzegorza X z 15 lipca 1272 roku, który poleca opiece biskupów chełmińskich znajdujący się tu zakon augustianów. Fundatorem zakonu był książę pomorski Mestwin II. Przywilej lokacyjny wieś uzyskała w 1291 roku.

Obecnie wieś ma charakter miejscowości turystyczno – wypoczynkowej. Znajdują się tu kwatery agroturystyczne i ośrodki wypoczynkowe. W miejscowości prężnie działa wiele firm oferujących spływy kajakowe po okolicznych rzekach: Brdzie, Chocinie, Zbrzycy. Jednym z najciekawszych zabytków znajdujących się w Swornegaciach jest  kościół św. Barbary zbudowany w latach 1912-1916. W centrum wsi znajduje się kompleks kulturalny tworzony przez Kaszubski Dom Rękodzieła Ludowego i Wiejski Dom Kultury, oferujący nie tylko w okresie letnim, liczne wydarzenia kulturalne, spośród których można wymienić: Czwartkowe Wieczory Kaszubskie – cykl spotkań z muzyką i kulturą Kaszub; Test Kaszuba – gra terenowa. Mieszczący się nad brzegiem jeziora Karsińskiego Amfiteatr Letni oferuje w letnie weekendy festyny, koncerty oraz festiwale, wśród których najpopularniejszy jest Międzynarodowy Festiwal „Blues w Sworach”.