Hafty kaszubskie
Kiedyś na Kaszubach haftowano w każdym domu – haftowały babcie, córki i wnuczki, a także mężczyźni. Wiedza i umiejętności hafciarskie były przekazywane w naturalny sposób kolejnemu pokoleniu. Haftowało się w każdej wiosce i niemal w każdym domu. Haft służył jako ozdoba stroju i związany był z dekoracją koszul, fartuchów, chustek, gorsetów, czepców. Wzory były przenoszone na obrusy, serwety, serwetki.
W hafcie kaszubskim dominują motywy i kompozycje roślinne. Najpopularniejsze z nich to: bratki, chabry, dzwonki, koniczynki, margaretki, niezapominajki, słoneczniki i róże.
W wielu kompozycjach haftu kaszubskiego, wiodącym elementem jest „drzewo życia”, którego gałęzie, nie mają prawa się krzyżować, nakładać i przeplatać, bo życie człowieka powinno być proste i przejrzyste.
Haft ma na Kaszubach długą tradycję, która sięga początków XIII w. W tak długim okresie wykształciły się różne szkoły haftu kaszubskiego, w których kolorystyka jest odmienna.
Hafty charakterystyczne dla regionu chojnickiego wykonywane są w siedmiu zasadniczych kolorach: chabrowym, niebieskim, granatowym, żółtym, zielonym, czerwonym i czarnym. Wzory czepcowe są jednobarwne, często obramowane nicią w innym kolorze. Hafty te można wykonywać też wyłącznie z wykorzystaniem barwy białej.
Podstawowe ściegi to: sznureczek, płaski (atłaskowy), krzyżyki, węzełki i cegiełka.
Sznureczkiem wykonuje się łodygi i wąsy, obwodzi wisienki słoneczka i środki kwiatów. Najwięcej elementów haftuje się ściegiem płaskim, zapełniając poszczególne elementy. Środki rozet i serc wypełnia się kratką – najpierw kładzie się nitkę czarną, potem czerwoną. Krzyżujące się w kratce nitki podtrzymuje się krzyżykami w kolorze żółtym. Węzełkami wypełnia się środki niektórych kwiatów i zakańcza słoneczka. W margerytce środek można zaściełać szachownicą. Wszystkie motywy zazwyczaj zaczyna się haftować od środka elementu. Serwety wykańczane są najczęściej mereżką z obrębem, frędzlą, często również ząbkami.
Poniższe wzory i motywy zostały udostępnione przez Aleksandrę Lubińską na potrzeby projektu pn.: „Kaszëbsczi wësziwë – Chonicczi modło” realizowanego przez Gminny Ośrodek Kultury w Chojnicach.
Projekt jest dofinansowany ze środków Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego
Program: Dziedzictwo kulturowe – Kultura ludowa
Kopiowanie i powielanie wzorów w celach komercyjnych jest zabronione.
Wzory te można wykorzystywać jedynie na użytek własny lub w celach edukacyjnych.
