Nie ma Kaszëb bez Polonii, a bez Kaszëb Polśczi

Nazwa Swornegacie wzbudza ciekawość w turystach, którzy przybywają tu kajakami, łódkami lub trafiają do Sworów podczas rowerowych podróży. Wykorzystując zabawne skojarzenie z bielizną, w Swornegaciach stworzono produkt regionalny - prawdziwe, koronkowe, białe gacie wzorowane na XIX-wiecznej bieliźnie. Jednak pochodzenie nazwy nie ma z nimi nic wspólnego.

Na zdjęciu oryginalne „Sworne Gacie”, które można nabyć jedynie w Kaszubskim Domu Rękodzieła Ludowego w Swornegaciach

Mieszkańcy Sworów podają równolegle trzy wyjaśnienia etymologii nazwy (a czasem jeszcze więcej). Po pierwsze, swora to warkocz pleciony z korzeni sosnowych. Takim warkoczem umacniano brzegi rzek i pobliskich jezior, czyli je gacono. Od gacenia (umacniania) brzegów warkoczami (sworami) miała powstać nazwa wsi. Po drugie, nazwa miałaby pochodzić od staropolskiego słowa “sworny” oznaczającego “zgodny, zwarty” (mamy dziś jeszcze niesfornego, czyli nieułożonego, niegrzecznego np. urwisa, podobnie możemy mówić o „niesfornej” rzece). Gacenie natomiast to uszczelnianie, umacnianie. Nazwa miałaby więc nawiązywać do doskonałego, zwartego umacniania brzegów. Po trzecie wreszcie, niektórzy mieszkańcy Swornegaci podawali, że gać w kaszubskim może oznaczać groblę z faszyny lub drewna. Według nich taka grobla może być sworna, po kaszubsku “ładna, przystojna, odpowiednia”. I w tym przypadku chodzi o podkreślenie, że w Sworach brzegi zawsze były dobrze zabezpieczone przed osuwaniem. Tak więc nazwa Swornegacie, skracana czasem do samych “Sworów” odnosi się do umocnień brzegów, w których widać specjalizowali się dawni mieszkańcy.